Balın kalitesini anlamanın en doğru yolu analiz raporlarına göz atmaktır. Peki, bu analiz değerleri ne anlama geliyor? Hangi değerler yüksek veya düşük olduğunda balın kalitesini nasıl etkiliyor? Gelin, en önemli bal analiz kriterlerine birlikte bakalım.
1. Delta C13 Protein ve Delta C13 Hambal
Bu değerler balın doğallığını ölçmek için kullanılan izotop analizleridir.
- Yüksek Olursa: Genellikle saf balda beklenen bir durum değildir. Balda yabancı şeker katkısı olup olmadığını belirlemek için değerlendirilir.
- Düşük Olursa: Balın içeriğinde dışarıdan eklenen şeker (özellikle mısır şurubu gibi C4 bitkilerden gelen şekerler) bulunabileceğini gösterir.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: Doğal ballarda -22 ila -26 arasında bir değer görülmesi beklenir.
2. Protein Bal Farkı
Balın protein içeriği ve doğal bal ile sentetik şeker katkılı bal arasındaki farkı belirlemek için kullanılır.
- Yüksek Olursa: Gerçek balın protein içeriği genellikle daha yüksek olur, bu da doğallığını gösterir.
- Düşük Olursa: Balın içine dışarıdan şeker eklenmiş olma ihtimali yüksektir.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: 0.5 civarında bir fark beklenir.
3. C4 % Şeker (%)
Mısır şurubu gibi dışarıdan gelen şeker oranını belirler.
- Yüksek Olursa: Balın içerisine yüksek oranda dışarıdan şeker eklenmiş olabilir.
- Düşük Olursa: Bal doğal ve katkısızdır.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: %7’nin altında olmalıdır.
4. Diastaz Aktivitesi (ds/dn)
Baldaki enzim aktivitesini gösterir. Yüksek diastaz aktivitesi balın işlenmemiş ve doğal olduğunu gösterir.
- Yüksek Olursa: Bal taze ve enzim açısından zengin demektir.
- Düşük Olursa: Balın ısıya maruz kaldığını veya yaşlandığını gösterir.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: 8’in üzerinde olmalıdır.
5. Elektriksel İletkenlik (mS/cm)
Balın mineral ve tuz içeriğini ölçen bir değerdir. Çiçek balları ve salgı balları arasında farklılık gösterir.
- Yüksek Olursa: Bal mineral bakımından zengindir, genellikle çam balı gibi salgı ballarında görülür.
- Düşük Olursa: Çiçek balı olduğunu gösterir.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: Çiçek balında 0.8 mS/cm altında, salgı balında 0.8 mS/cm üzerinde olmalıdır.
6. HMF (mg/kg)
Hidroksimetilfurfural (HMF) balın tazeliğini ve ısıya maruz kalıp kalmadığını gösterir.
- Yüksek Olursa: Bal aşırı ısıtılmış veya uzun süre saklanmış olabilir.
- Düşük Olursa: Taze ve kaliteli baldır.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: 10 mg/kg’ın altında olmalıdır.
7. Nem (%)
Balın içerdiği su miktarını gösterir.
- Yüksek Olursa: Balın fermente olma riski artar.
- Düşük Olursa: Balın dayanıklılığı artar.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: %17-18 arasında olmalıdır.
8. pH
Balın asidik yapısını gösterir.
- Yüksek Olursa: Balın asidik yapısı düşük olur, bozulma riski artabilir.
- Düşük Olursa: Balın doğal asidik dengesi korunur.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: 3.5-4.5 arasında olmalıdır.
9. Prolin (mg/kg)
Baldaki amino asit içeriğini gösterir. Yüksek prolin içeriği balın doğal olduğunu gösterir.
- Yüksek Olursa: Balın saf ve kaliteli olduğu anlamına gelir.
- Düşük Olursa: Sahte veya işlenmiş bal olabilir.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: En az 180 mg/kg olmalıdır.
10. Serbest Asitlik
Balın bozulmaya eğilimini ve fermantasyon durumunu gösterir.
- Yüksek Olursa: Balın fermente olmaya başladığını gösterir.
- Düşük Olursa: Kaliteli ve bozulmaya karşı dirençli baldır.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: 40 meq/kg’ın altında olmalıdır.
11. Fruktoz (g/100g) ve Glikoz (g/100g)
Balın temel şeker bileşenleridir.
- Fruktoz Yüksek Olursa: Bal daha tatlı olur ve geç kristalleşir.
- Glikoz Yüksek Olursa: Bal daha hızlı kristalleşir.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: Fruktoz %38’in, glikoz %31’in üzerinde olmalıdır.
12. Sakkaroz (g/100g)
Balın doğal mı yoksa dışarıdan şeker eklenmiş mi olduğunu gösterir.
- Yüksek Olursa: Balın içine ek şeker eklenmiş olabilir.
- Düşük Olursa: Bal doğaldır.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: %5’in altında olmalıdır.
13. Fruktoz / Glikoz Oranı
Balın kristalleşme eğilimini gösterir.
- 1.2’den Büyükse: Bal geç kristalleşir.
- 1.2’den Küçükse: Bal hızlı kristalleşir.
- Premium Ballarda Dünya Ortalaması: 1.2 civarında olmalıdır.
Bu analiz değerleri balın kalitesini ve doğallığını belirlemede en kritik unsurlardır. Eğer gerçekten doğal ve kaliteli bir bal almak istiyorsanız, analiz sonuçlarına mutlaka göz atmalısınız!
🔸 Tahlili Yapıldı, Doğallığı Onaylandı: Hemen Keşfedin! ✅🍯
Kaynakça
* Bitlis Eren Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi
* T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI GIDA VE YEM KONTROL MERKEZ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ / Gıda ve Yem Bilimi-Teknolojisi Dergisi
* PMC - National Library of Medicine* MDPI